Wiślackie Rakowice 

 

Na największej krakowskiej nekropolii spoczywa między innymi Henryk Reyman, legendarny napastnik, król strzelców, kapitan reprezentacji Polski na Igrzyskach Olimpijskich i bohaterski żołnierz, który wielokrotnie walczył w obronie Ojczyzny. Wraz z nim spoczywa Jan Reyman, podobnie jak Henryk Mistrz Polski z 1927 i 1928 roku, a w życiu zawodowym doktor nauk chemicznych. Tabliczka z imieniem Stefana Reymana na rodzinnym grobowcu jest tylko symboliczna - trzeci z braci zginął w obozie w Auschwitz. 

 

Podobnie symboliczne są mogiły między innymi Władysława Kowalskiego i Franciszka Brożka. Ten pierwszy był członkiem mistrzowskiej drużyny Wisły z lat 1926-28, występował na pozycji łącznika i 4 razy zagrał w reprezentacji Polski. Kowalski walczył w I Brygadzie Legionów Piłsudskiego, w wojnie polsko-ukraińskiej, wojnie polsko-bolszewickiej i w Kampanii Wrześniowej. Zginął rozstrzelany przez czerwonoarmistów na wschodnich rubieżach Polski, a jego mogiły nie udało się jeszcze odnaleźć. Franciszek Brożek z kolei był bramkarzem Wisły w latach 1907-11, walczył o niepodległość Polski i ponad rok spędził w niewoli bolszewickiej. W 1924 roku reprezentował Polskę w strzelectwie na Igrzyskach Olimpijskich. W 1939 roku ponownie trafił do niewoli, zginął z rąk NKWD w Charkowie. W 2007 roku został pośmiertnie mianowany pułkownikiem WP. 

 

Na Cmentarzu Rakowickim odnajdziemy mogiły zawodników i działaczy z pierwszych lat istnienia Białej Gwiazdy, spoczęli na nim m.in.:
- Wilhelm Cepurski - od 1906 roku obrońca klubu Jenknera, po fuzji tej drużyny z Wisłą w 1907 roku grał w naszych barwach aż do 1922 roku;

- Jan Weyssenhoff - podobnie jak Cepurski związany z klubem Jenknera, w barwach Wisły do 1920 r., działacz, jeden z pierwszych polskich sędziów piłkarskich, autor pierwszego polskiego podręcznika do futbolu, profesor fizyki na Uniwersytecie w Wilnie i na UJ;

- Roman Wilczyński - jeden z założycieli Wisły, autor wspomnień przybliżających pierwsze tygodnie istnienia klubu;

- Antoni Beaupre - prezes Wisły w 1911-12, doktor prawa, redaktor naczelny Głosu Narodu (1901–14), a następnie "Czasu" (1920-1937);

- Włodzimierz Ustyanowicz - prezes Wisły 1910-11, pionier automobilizmu na ziemiach polskich, zmarł w wypadku samochodowym w 1911 roku

 

- Zygmunt Bieżeński - prezes Wisły w okresie największej przedwojennej potęgi klubu (1926-32), następnie honorowy prezes Białej Gwiazdy, prawnik i bankowiec;

- Józef Adamek - zawodnik Wisły przez 14 lat, mistrz Polski 1927-28;

- Tadeusz Orzelski - prezes Wisły w latach 1933-49;

- Jerzy Jurowicz - jeden z najlepszych bramkarzy w historii Wisły, Mistrz Polski 1949 i 50, na jego nagrobku wyryte są pierwsze nuty i wersy hymnu Wisły;

- Władysław Kawula - piłkarz Wisły przez 20 lat, do niedawna rekordzista pod względem liczby występów z Białą Gwiazdą na piersi;

- Zygmunt Jaśko - „Król Kibiców”, prezes pierwszego Koła Sympatyków Wisły (1958 r.);

- Mieczysław Gracz - król strzelców, Mistrz Polski 1949 i 50, trener Wisły;

- Adam Grabka - legendarny trener i wychowawca wiślackiej młodzieży;

- Jan Janowski - wieloletni działacz Wisły, rektor AGH, poseł, wicepremier w latach 1989-90

 

 

Kibice odwiedzający inne krakowskie cmentarze także będą mogli napotkać charakterystyczne tabliczki Towarzystwa Sportowego „w dowód pamięci”. 

 

Na Cmentarzu Podgórskim u stóp kopca Krakusa spoczywa między innymi Józef Mamoń, znakomity skrzydłowy, mistrz Polski z 1949 i 50 roku, Olimpijczyk z Helsinek 1952. Na tym cmentarzu znajduje się też mogiła Antoniego Dzierwy, pomocnika, więźnia obozów w Auschwitz i Gross-Rosen. Dzierwa tylko 3 razy wystąpił w pierwszym składzie Wisły - jego karierę zastopowała kontuzja. 1 maja 1938 roku doznał złamania kości śródstopia. Mimo to do końca meczu, przez 70 minut, kontynuował grę - występował bowiem w Derbach przeciwko Cracovii!

 

Cmentarz na Salwatorze to miejsce spoczynku Stanisława Czulaka, zdobywcy pierwszej bramki dla Wisły w rozgrywkach ligowych. W tej samej nekropolii spoczął Maksymilian Koźmin, bramkarz Wisły w latach 1927-1936. W tamtych latach Koźmin wzbudzał sensację swoją odważną grą na przedpolu bramki - dziś jest to podstawowy element bramkarskiego rzemiosła, Koźmin jednak pod tym względem wyprzedzał swoją epokę. Na Salwatorze znajduje się też mogiła Aleksandra Pychowskiego, partnera Czulaka i Koźmina z linii obrony Wisły. Filigranowy defensor zginął w dramatycznych okolicznościach. W czasie wojny był silnie zaangażowany w działalność konspiracyjną. W 1943 roku Gestapo obstawiło budynek, w którym mieszkał. Pychowski, obawiając się tortur, popełnił samobójstwo. 

 

Na Cmentarzu Prądnik Czerwony, zwanym Batowickim, spoczywa między innymi Stanisław Adamczyk, jeden z najlepszych napastników Wisły w latach 50-tych. Tam też miejsce wiecznego spoczynku znalazł zmarły w 2015 roku Leszek Snopkowski. Snopkowski w 1936 roku, w wieku 8 lat, oglądał zwycięstwo Wisły nad londyńską Chelsea. 10 lat później debiutował w pierwszym składzie Białej Gwiazdy i pozostał jej wierny przez 15 lat kariery piłkarskiej. 

 

 

Założyciel Wisły i jej pierwszy prezes, Tadeusz Łopuszański, spoczywa w Rydzynie koło Leszna. Pierwszy kapitan Wisły i jej prezes w latach 1919-21 zmarł i został pochowany w 1958 roku w Katowicach. W Poznaniu znajduje się grób Mieczysława Balcera - skrzydłowy Wisły wyjechał do tego miasta na studia w 1926 roku, nie zmienił jednak barw klubowych i przez kolejne 10 lat na mecze Wisły dojeżdżał pociągami ze stolicy Wielkopolski. Na warszawskich Powązkach spoczywają żołnierze Legionów Piłsudskiego: Leon Winiarski (jeden z założycieli Wisły) i Andrzej Bujak (piłkarz Białej Gwiazdy w latach 1910-1922). W Dąbrowie Tarnowskiej znajduje się mogiła Stefana Śliwy, pierwszego obok Henryka Reymana Wiślaka w Reprezentacji Polski. 

 

W Charkowie i Katyniu zginęli, oprócz wspomnianego wcześniej Franciszka Brożka, także między innymi działacze Wisły: Adam Obrubański, gen. Jan Gabryś, Stanisław Wojtyga, podpułkownik Fryderyk Schwenk, a także piłkarze: Adam Kogut i Józef Szwarcer. 

 

W czasie wojny wielu Wiślaków trafiło na Zachód i niektórzy nie powrócili już do Polski. Taki los spotkał między innymi Antoniego Fujarskiego i Bolesława Habowskiego, którzy przeszli szlak bojowy z Armią Andersa i pozostali w Anglii. Ich groby znajdują się w Wolverhampton (Fujarski) i Wendover (Habowski). 

 

Jeszcze dalej od Krakowa, bo w Stanach Zjednoczonych, spoczywają między innymi Zbigniew Kotaba i Bronisław Leśniak, piłkarze Wisły z lat 50-tych i 60-tych. Ich mogiłami z pewnością, jak co roku, zaopiekują się kibice Wisły z Chicago. Warto przypomnieć, że fani Białej Gwiazdy z Wietrznego Miasta w 2017 roku ufundowali płytę nagrobną dla Stanisława Radwana, przedwojennego zapaśnika Wisły. 

 

 

W Dzień Wszystkich Świętych i w Dzień Zaduszny pamiętajmy o Wiślakach tworzących historię Białej Gwiazdy, ofiarujmy im nasze wspomnienia, zapalmy znicz. Więcej informacji o lokalizacji Wiślackich grobów znajduje się na stronach Internetowej Encyklopedii historiawisly.pl w artykule „Wiślackie Nekropolie”. 

 

historiawisly.pl

Biuro Prasowe Wisły Kraków SA